Soğutucu Akışkan Trendleri
2019’da Avrupa’nın 50kW’a kadar olan klima (AC) ve ısı pompası (HP) pazarı büyümeye devam etti ve yaklaşık 11.9 milyon cihaz satıldı. Bu satışlar toplamda 13.7 milyar EUR gelir elde edilmesini sağladı. Gelecekte küresel sıcaklıkların artmasıyla talebin daha da yükselmesi bekleniyor. Artan iklim değişikliği endişeleri ise pazarı düşük Küresel Isınma Potansiyeline (GWP) sahip doğal soğutucu akışkanlara yönlendiriyor.
Avrupa, diğer bölgelere kıyasla GWP ve doğal soğutucu akışkanların benimsenmesinde öncülük etmektedir. Avrupa F-gaz Yönetmeliği gereği, AB pazarında yıllık olarak kullanılabilecek HFC (hidroflorokarbon) miktarı sınırlıdır. HFC kotası kademeli olarak azaltılacaktır. Bu kademeli azaltım sürecinin kritik bir aşaması olan 2018-2021 dönemi, %63’lük bir azalmayı içermiştir. F-gaz Yönetmeliği, iklim değişikliğinin hızını kesmek için 2015-2030 yılları arasında HFC kullanımında %79’luk bir azaltım hedeflemektedir. Bu durum, son birkaç yılda HFC soğutucu akışkanlarında olağanüstü bir fiyat artışına neden oldu.
Avrupa’da, BSRIA tarafından yapılan bir araştırma, büyük çoğunluğu klimalarda kullanılan ana soğutucu olarak R410A’nın tercih edildiğini ortaya koymuştur. Ancak, R32 soğutucu akışkanları hızla popülerlik kazanmaktadır ve 2019 yılı itibarıyla tüm split sistemlerin yaklaşık %37’si R32’yi tercih etmektedir. Bu oranın 2023 yılına kadar %80’e ulaşması beklenmektedir.
Isı pompası pazarında durum daha karmaşıktır. 2019’da yapılan satışların %80’inden fazlasında R134A soğutucu akışkanı kullanıldı ve bu, R134A’nın en yaygın ikinci soğutucu akışkan olduğunu göstermektedir. Diğer iki yaygın kullanılan soğutucu akışkan R32 ve R290 (propan) olarak bilinmektedir ve 2023 yılına kadar bu akışkanların kullanımının artması bekleniyor. Bu durum ise pazarın R410A’dan uzaklaşacağını göstermektedir.
Chiller sistemlerinde yeni soğutucu akışkanların kullanımıyla birlikte yeni ürün serileri geliştirilmektedir. Scroll kompresörlü soğutucular için, R410A’dan R32’ye geçiş öncelikli olurken, R290’a da kısmen yönelim bulunmaktadır. Vidalı soğutucular açısından dönüşüm, özellikle önümüzdeki 5-6 yıllık dönemde yenilemelerde, çoğunlukla R134A’dan R1234ze’ye, daha az oranda ise R513A’ya doğru ilerlemektedir. Santrifüj kompresörlü soğutucuların ise R134A’dan R1234ze ve R1233zd’ye geçiş yapması beklenmektedir. Şu anda birçok alternatif soğutucu akışkan üreticiler tarafından test edilmekte olup, BSRIA da klima ve ısı pompalarının bu yöndeki gelişimini ve satışlarını yakından izlemektedir. Bununla birlikte, ABD’de HFC soğutucu akışkanlarının ikamesi için ulusal bir zaman çizelgesi henüz belirlenmemiştir. Ancak bazı eyaletlerde, özellikle Kaliforniya’da (ve bazı kuzeydoğu eyaletlerinde), HFC kullanımını sonlandırmaya yönelik süreç hızlandırılmaktadır. Kaliforniya, 2024 yılından itibaren HFC’leri yasaklayarak bu geçiş sürecinde öncü bir rol üstlenmektedir (bu yasak konut ve hafif ticari uygulamalar için geçerli değildir). R410A’nın yerini alacak kesin alternatif soğutucu akışkan ise henüz net olarak belirlenmemiştir.
Çin’deki çevre politikaları ve mevzuatındaki sıkılaştırmalar, R22’li ünitelerde önemli bir düşüşe neden olmuştur. Son yıllarda alternatif soğutucu akışkanların geliştirilmesi ve inverter klimalara olan talebin yükselmesiyle, R410A sektörde baskın hale gelmiştir. Orta vadede ise R32’nin önde gelen soğutucu akışkan olacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte, Çinli üreticiler uzun vadede R290’ı stratejik bir alternatif olarak değerlendirmektedir.
Soğutucu sistemler açısından bakıldığında, Çin’in soğutucu akışkanları benimsemesi, Avrupa’daki gelişmelerle paralellik göstermektedir. Özellikle R1234ze kullanan yeni santrifüjlü soğutucular piyasaya sürülmekte olup, bu ünitelerin sayısı giderek artmaktadır.
Özetle, daha küçük kapasiteli sistemlerde tercihler büyük ölçüde R32’ye, bazı durumlarda ise R290’a kaymaktadır. R32’nin orta derecede yanıcı olması, binalarda büyük miktarlarda kullanılmasını riskli hale getirirken, bu soğutucunun GWP değeri 675’tir, ancak bu, R410A’ya kıyasla oldukça düşüktür. Sektör, orta vadede F-Gaz düzenlemelerinin hedeflerine ulaşmak için ortalama GWP’nin 400 civarında olması gerektiğini ve aynı zamanda soğutucu talebini de karşılayacağını öne sürmektedir.
Küçük kapasiteli scroll soğutucularda R32 ve R290’a doğru bir geçiş beklenirken, daha büyük kapasiteli vidalı ve santrifüjlü soğutucularda ise R1234ze ve R1234zd’ye yönelme öngörülmektedir. Mevcut ve gelecekteki eğilimlerle birlikte, soğutucu akışkan üreticileri tarafından test edilen alternatifler BSRIA tarafından izlenmekte ve düzenli klima ile ısı pompası raporları aracılığıyla sektörle paylaşılmaktadır.
